Niektórzy mieszkający w USA Haitańczycy mogli uzyskać stały pobyt dzięki zatwierdzonej przez Kongres 21 października 1998 roku ustawie pod nazwą "Haitian Refugee Immigration Fairness Act" (HRIFA). Ustawa obowiązywała do 31marca 2000 i główni aplikanci nie mogą już z niej skorzystać, nadal jednak o stały pobyt na podstawie HRIFA mogą się ubiegać ich rodziny.
Uchodżcy haitańscy, dystrybucja żywności USAID Zdjęcie: UNICEF
Zasady starania się o status rezydenta są takie same jak w typowej legalizacji statusu (aplikacja o stały pobyt, formularz I-485).
W odpowiedzi na tragiczne trzęsienie ziemi, które dotknęło Haiti w 2010 roku, 9 grudnia 2010 prezydent Obama podpisał nową ustawę (Help HAITI Act of 2010), umożliwiającą uzyskanie statusu rezydenta przez niektóre haitańskie sieroty. Help HAITI nie ma związku z nieobowiązującą już ustawą HRIFA.
Kto może uzyskać stały pobyt jako Uchodźca Haitański w ramach HRIFA
- Osoba narodowości haitańskiej, lub która jest obywatelem Haiti;
- Należy do najbliższej rodziny osoby kwalifikującej się do HRIFA:
- mąż lub żona;
- nieżonate/niezamężne dzieci poniżej 21 lat;
- nieżonate/niezamężne dzieci powyiżej 21 lat;
- Osoba, która jest "admissible";
- Przebywa fizycznie w Stanach Zjednoczonych w momencie złożenia podania o stały pobyt;
Uwaga: Nieco inne zasady obowiązują współmałżonków, nieżonate/niezamężne dzieci poniżej 21 lat i nieżonate/niezamężne dzieci powyżej 21 lat. Do stałego pobytu w tej kategorii nie kwalifikują się dzieci żonate/zamężne.
Kto może uzyskać stały pobyt jako Haitańska Sierota w ramach Help HAITI
18 stycznia 2010 roku urząd Bezpieczeństwa Narodowego (U.S. Department of Homeland Security) wspólnie z Departamentem Stanu wprowadziły w życie tymczasowy (obowiązujący do 15 kwietnia 2010 r.) program parolu humanitarnego dla obywateli Haiti w odpowiedzi na tragiczne trzęsienie ziemi jakie nawiedziło ten kraj.
- Osoba, która przeszła normalną odprawę graniczną (inspection);
- Która otrzymała parol humanitarny na podstawie decyzji Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego z 18 stycznia 2010 roku dotyczącego sierot z Haiti;
- Osoba, która jest "admissible" - nie mają do niej zastosowania niektóre ograniczenia imigracyjnie ogólnie określane jako "inadmissibility" (posiadanie paszportu i wizy wjazdowej).
- Przebywa fizycznie w Stanach Zjednoczonych w momencie złożenia podania o stały pobyt oraz w dniu wydania decyzji przez Urząd Imigracyjny.
Wymagania
Osoba starająca się o status stałego rezydenta w obu kategoriach (HRIFA i Help HAITI) musi już fizycznie przebywać w USA nawet bez statusu, albo na parolu humanitarnym i być obywatelem Haiti (lub być narodowości haitańskiej).
Proces
Uzyskanie stałego pobytu na podstawie HRIFA - jako uchodźca haitański - oraz na podtsawie ustawy Help HAITI wymaga złożenia aplikacji o zmianę statusu na stały, formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status oraz dokumantacji uzupełniającej.
Wraz z aplikacją o zmianę statusu powinno się również wysłać prośbę o zezwolenie na pracę (formularz I-765, Aplication for Employment Authorization), ponieważ przywilej ten nie jest automatyczny i nie wynika tylko z faktu złożenia podania o zmianę statusu. Osoba w trakcie oczekiwania na zatwierdzenie aplikacji o zmianę statusu, może się też ubiegać o zezwolenie na powrót do USA (formularz I-131, Advance Parole).
Dokumentacja
- Aplikacja o zmianę statusu, formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status;
- Informacje biograficzne, formularz G-325, Biographic Information;
- Kopia aktu urodzenia (albo inny dokument: paszport, oryginalny haitański dowód tożsamości, itd.);
- Dokumentacja potwierdzająca związek rodzinny (dotyczy najbliższej rodziny głównego aplikanta w procesie HRIFA): akty urodzenia, akt ślubu, dokumentacja adopcyjna, itd. jeżeli wraz z głóównym aplikantem o status starają się członkowie najbliższej rodziny - związek rodzinny musi trwać cały czas, od momentu uzyskania stałego pobytu przez głównego aplikanta (przed 31marca 2000), do momentu wydania zielonej karty osobie starającej się o status rezydenta;
- Wyniki badania lekarskiego, formularz I-693, Report of Medical Examination and Vaccination Record
- Dowód przekroczenia granicy, form I-94, Arrival/ Departure Record (albo inna ewidencja potwierdzająca przekroczenie granicy, albo dokument potwierdzający przyznanie parolu);
- Ewidencja potwierdzająca fizyczne przebywanie w USA w chwili składania podania (rachunki za świadczenia, czeki, konta bankowe, operacje na kartach kredytowych, opłaty, zakupy, telefony, itd.). Zamężne i żonate dzieci głównego aplikanta muszą udokumentować nieprzerwany pobyt w USA od 31 grudnia 1995 r.
- Dwa jednakowe, nieretuszowane zdjęcia bez nakrycia głowy na jasnym tle, z przodu;
- Opłata imigracyjna.
Podsumowanie
Mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka, że obywatelom Haiti przyznano jakieś szczególne przywileje imigracyjne, ale dokładniejsza analiza przepisów wcale tego nie potwierdza. Różne kraje w różnych okresach nagradzano specjalnym traktowaniem. Status kraju najwyższego uprzywilejowania w handlu miał np. w latach 60-tych ZSSR. Haitańczycy otrzyali specjalny status w wyniku perturbacji politycznych, co wcale nie jest niczym nadzwyczajnym w polityce międzynarodowej USA, oraz w wyniku naturalnego kataklizmu, który wzbudza współczucie i chęć niesienia pomocy w każdym człowieku. Na pewno większymi przywilejami cieszą się uchodźcy z Kuby, łatwiej też mogą uzyskać prawo pobytu w USA osoby z byłęgo Związku Sowieckiego na podstawie Poprawki Lautenberga niż Haitańczycy.
Obecnie z dwóch ustaw dotyczących Haitaczyków jedna jest już nieaktualna i dotyczy tylko ewentualnych krewnych, druga natomiast dotyczy tylko dzieci osieroconych w katastrofalnym trzęsieniu ziemi. Działanie obu ustaw jest bardzo ograniczone i nigdy nie dotyczyło dużych grup.
Uwaga: stały rezydent to osoba, która na stałe mieszka w USA. Częste wyjazdy, dlugie pobyty poza USA (zwłaszcza w kraju pochodzenia) mogą sugerować, że utrzymujesz stałe miejsce zamieszkania zagranicą, czyli że nie potrzebujesz stałego pobytu. Jeśli przyjeżdżasz tylko czasem (żeby utrzymać zieloną kartę), przebywasz w Ameryce tylko kilka miesięcy w roku i regularnie wyjeżdżasz na dłuższe okresy, możesz stracić status stałego rezydenta. Osobom, które przyjeżdżają do USA tylko okazjonalnie, w interesach lub w odwiedziny do krewnych (w tym np. do męża lub żony) nie przysługuje stały pobyt. Takie osoby powinny się starać o wizy nieimigracujne (tymczasowe).
