Special Immigrant Juvenile Status - Niepełnoletni

Kongres USA stworzył specjalną kategorię imigracyjną pod nazwą "Special Immigrant Juvenile" w 1990 roku. W 2008 roku uchwalono nową ustawę dotyczącą ochrony ofiar przemytu ludzi ("Trafficking Victims Protection and Reauthorization Act"), która wprowadziła szereg zmian w przepisach statusu młodocianych ("Special Immigrant Juvenile") i częściowo uprościła postępowanie.

Sąd dla nieletnich Zdjęcie: Eugene Peretz

Pełna nazwa kategorii, którą w skrócie nazwaliśmy "Niepełnoletni", brzmi "Special Immigrant Juvenile Status" (SIJS) - Specjalny Status Imigracyjny Nieletnich. SIJS umożliwia uzyskanie stałego pobytu przebywającym w USA nielegalnie i bez opieki dzieciom i osobom niepełnoletnim (poniżej 21 lat, w niektórych przypadkach poniżej 18, np. na Florydzie - zależy to od przepisów stanowych).

"Special Immigrant Juvenile Status" należy do kategorii Specjalnych Imigrantów EB4, zaliczanej do grupy sponsorstw pracowniczych. Status Młodocianych został tam umieszczony razem z byłymi pracownikami NATO, tłumaczami z Afganistanu i kilkoma innymi grupami potencjalnych imigrantów. Nie wiemy dlaczego (i nie znaleźliśmy nigdzie informacji na ten temat) niepełnoletnie dzieci przebywające w USA nielegalnie i bez opieki rodziców, zaliczono do kategorii pracowniczej, nie umiemy więc tego wyjaśnić. Cała kategoria EB4 otrzymuje rocznie 7.1% puli wizowej przyznawanej sponsorstwom pracowniczym (140,000). Wiz imigracyjnych w EB4 jest więc 9,940 rocznie - część z nich może być przyznana osobom otrzymującym status "Special Immigrant Juvenile".

Do kategorii Specjalnych Imigrantów mogą się zakwalifikować dzieci porzucone przez rodziców, dzieci, których przybrani rodzice wycofali się lub zmarli nie dokończywszy procesu adopcji, dzieci zaginionych lub nieżyjących nielegalnych imigrantów, itd. Do SIJS mogą się też kwalifikować dzieci porzucone, bite lub be zopieki i odebrane rodzicom nie posiadajacym statusu w USA. SIJS jest statusem pozwalającym natychmiast, albo nawet jednocześnie, starać się o zieloną kartę (permanent resident) bez konieczności wyjazdu z USA jak w innych kategoriach (brak legalnego statusu imigracyjnego jest jedną z barier uniemożliwiających legalizację pobytu - "inadmissibility") i bez kar w postaci zakazu wjazdu do USA, itd.

Głównym kryterium kwalifikacyjnym - obok porzucenia lub braku opieki rodziców - jest umieszczenie dziecka pod opieką agencji stanowej lub innej, rodziny zastępczej albo organizacji wyznaczonej przez władze stanowe. Decyzję o uznaniu dziecka za porzucone i przekazane pod opiekę instytucji, osoby albo rodziny, musi podjąć stanowy sąd dla nieletnich*. Decyzja sądu jest podstawą ubiegania się o "Special Immigrant Juvenile Status".

Kto może uzyskać stały pobyt

Stały pobyt w USA w kategorii Special Immigrant Juvenile może uzyskać osoba, która w momencie składania petycji (formularz I-360, Petition for Amerasian, Widow(er), or Special Immigrant:

• Nie przekroczyła 21 lat;
• Którą stanowy sąd dla nieletnich przekazał formalnie pod opiekę agencji, instytucji, osoby prywatnej lub rodziny zastępczej w wyniku porzucenia, braku opieki lub śmierci rodziców (lub pod opiekę jednego z rodziców);
• Nie posiada legalnego statusu pobytowego lub posiada status tymczasowy;
• Jest stanu wolnego - oznacza to osobę, która nigdy nie była w związku małżeńskim albo jest stanu wolnego w wyniku rozwodu, unieważnienia małżeństwa lub śmierci współmałżonka;
• Przebywa w USA.

Wymagania

Sąd stanowy w końcowym postanowieniu musi:

• Formalnie przekazać osobę niepełnoletnią (poniżej 21 lat) pod opiekę agencji lub instytucji rządowej, osoby prywatnej lub rodziny zastępczej (foster home);
• Stwierdzić, że nie jest w interesie osoby niepełnoletniej odesłanie jej do kraju pochodzenia lub ostatniego stałego zmieszkania, i że sąd tego nie zaleca;
• Uznać, że osoba niepełnoletnia nie może być przekazana spowrotem rodzicom z powodu porzucenia, braku opieki, bicia lub złego traktowania, albo z innego powodu uznawanego przez dany stan za wystarczający do odebrania dzieci rodzicom i przekazania ich pod opiekę stanu (lub instytucji, rodziny zastępczej, albo drugiego z rodziców).

Proces

• Petycja imigracyjna: podanie o przyznanie prawa stałego pobytu w USA (formularz I-360, Petition for Amerasian, Widow(er), or Special Immigrant) składa sam zainteresowany. .
• Stały pobyt: po zatwierdzeniu aplikacji I-360 powinien złożyć prośbę o zmianę statusu (formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status). Obydwie aplikacje mogą być składane razem. Razem z aplikacją o zmianę statusu trzeba wysłać wyniki badań lekarskich (formularz I-693), zdjęcia i dokumentację dodatkową. Okres oczekiwania na zmianę statusu jest w całości uzależniony od ilości podań jakie wpłynęły do Urzędu Imigracyjnego wcześniej niż twoje. Wraz z aplikacją o zmianę statusu warto również wysłać prośbę o zezwolenie na pracę (formularz I-765, Aplication for Employment Authorization), ponieważ przywilej ten nie jest automatyczny i nie wynika tylko z faktu złożenia podania o zmianę statusu. Osoba w trakcie oczekiwania na zatwierdzdenie petycji o zmianę statusu może się ubiegać o zezwolenie na powrót do USA (formularz I-131, Advance Parole).

Uchylenia (waivers)

Duży procent dzieci kwalifikujących się do specjalnego statusu osoby niepełnoletniej, zetknęło się z wymiarem sprawiedliwości zanim rozpoczął się jakikolwiek proces imigracyjny w ich sprawie. Często proces o uznanie za Special Juvenile i o przyznanie stałego pobytu, rozpoczyna sędzia podczas rozprawy w całkiem innej sprawie, kiedy wychodzi na jaw, że niepełnoletni jest nielegalnym imigrantem. Niektóre wykroczenia lub przestępstwa, które są automatyczną barierą w uzyskaniu stałego pobytu w innych kategoriach, mogą zostać uchylone w kategorii Special Juvenile. Urząd Imigracyjny uznaje, ze niektóre nie zostalyby popełnione, gdyby dziecko przebywało w normalnym domu. Wykroczenia lub powody, które uniemożliwiają imigrację w innych kategoriach, a które można uchylić w kategorii Special Juvenile to:

• Choroba psychiczna lub schorzenie fizyczne, kalectwo stanowiące zagrożenie dla innych - może być uchylone, jeżeli osoba bierze stosowne leki, jest w trakcie kuracji lub leczenia, albo jest pod kontrolą lekarza;
• Prostytucja albo pośrednictwo w prostytucji (pimp) - może być uchylone, jeżeli osoba została zmuszona do prostytucji lub do uprawiania zawodu związanego z prostytucją;
• Narkoman albo osoba nadużywająca narkotyków - może być uchylone, jeżeli osoba taka była aresztowana nie więcej niż raz i za posiadanie nie więcej niż 30 gramów marijuany;
• Przebywająca nielegalnie osoba niepełnoletnia zajmująca się przemytem ludzi do USA - może być uchylone, jeżeli osoba taka przemycała do USA rodziców albo rodzeństwo.

Szereg innych powodów uniemożliwiających emigrację do USA lub uzyskanie stałego pobytu innym osobo, nie dyskwalifikuje osoby niepełnoletniej starającej się o Special Immigrant Juvenile Status. Osoba taka może w dalszym ciągu starać sie i uzyskać stały pobyt, pomimo, że:

• Nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie;
• Przebywa w USA nielegalnie
• Wjechała do USA nielegalnie, przekraczając granicę bez kontroli, albo będąc sama przeszmuglowana przez granicę ukrywając się na pokładzie statku, samolotu albo w łodzi, w ciężarówce czy w samochodzie;
• Nie posiada wizy, paszportu ani oficjalnego dowodu tożsamości.

Wyżej wymienione powody odmowy wydania wizy imigracyjnej lub przyznania stałego pobytu (inadmissibilities) nie wyczerpują listy w pełni. Większość takich powodów może jednak zostać uchylonych również z powodów humanitarnych, lub jeżeli leży to w interesie publicznym. W interesie publicznym leżało swego czasu przyznanie stalego pobytu Wernherowi von Braun, twórcy amerykańskiego programu kosmicznego i jego współpracownikom, pomomo, że prawie wszyscy byli w czasie wojny członkami NSDAP.

W większości przypadków, uzasadniona jest również i rozpatrywana pozytywnie prośba o uchylenie opłat za petycje i aplikacje.

Zmiana statusu

Podanie o zmianę statusu to formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status. Przed wydaniem decyzji Urząd Imigracyjny zażąda oddania odcisków palców, a FBI sprawdzi informacje kryminalne aplikanta. Razem z aplikacją o zmianę statusu musisz wysłać dokumentację dodatkową, można też wysłać podanie o zezwolenie na pracę (formularz I-756, Application for Employment Authorization), ponieważ osoba oczekująca na decyzję Urzędu Imigracyjmego ma prawo do pracy do momentu wydania tej decyzji, nawet jeśli w międzyczasie oryginalna wiza wjazdowa lub status już wygasł. Osoba w trakcie oczekiwania nie może opuszczać USA, ale może się ubiegać o zezwolenie na wyjazd w sytuacjach uzasadnionych i o pozwolenie na powrót (formularz I-131, Advance Parole). W niektórych przypadkach Urząd Imigracyjny może odstąpić od osobistego spotkania z aplikantem, ale „interview” jest przeważnie wymagane. Interview to ostatni etap zmiany statusu na stały i po zatwierdzeniu aplikanta zielona karta jest wysyłana pocztą.

Dokumentacja

• Petycja - formularz I-360, Petition for Amerasian, Widow(er), or Special Immigrant - oraz:
  • poświadczona kopia decyzji sądu dla nieletnich umożliwiająca przyznanie statusu;
  • ewidencja dodatkowa przedstawiona w sądzie dla nieletnich, np: pisma od lekarzy, krótka analiza sytuacji w kraju pochodzenia, informacje i oświadczenia stwierdzające, że osoba niepełnoletnia nie ma gdzie ani do kogo wrócić, itd. - pomimio, że przedstawiana wcześniej w sądzie, jest przydatna przy rozpatrywaniu podania przez Urząd Imigracyjny;
  • pismo wyjaśniające sytuację aplikanta i powody, dla których uważa on, że status mu przysługuje - pismo mnie jest obowiązkowo wymagane;
  • kopia aktu urodzenia lub inny dokument potwierdzający wiek aplikanta;
• Podanie o zmianę statusu - formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status;
• Cztery (4) zdjęcia formatu paszportowego;
• Badania lekarskie i szczepienia - formularz I-693, Report of Medical Examination and Vaccination
• Informacje biograficzne - formularz G-325, Biographical Information;
• odanie o pozwolenie na pracę - formularz I-765, Application for Employment Authorization
• Prośba o uchylenie powodów uniemożliwiających otrzymanie stałego pobytu - formularz I-601, Application for Waiver of Grounds of Inadmissibility - oraz:
  
  • pismo wyjaśniające dlaczego aplikant nie może (lub uważa, że nie może) otrzymać stałego pobytu (dlaczego jest inadmissible);
  • poświadczone kopie decyzji sądowych i akt policyjnych - jezeli aplikant był kiedykolwiek skazany, raport sądowy musi wskazywać, czy aplikant był traktowany jako niepełnoletni czy jako osoba dorosła;
• Prośba o uchylenie opłat - formularz I-912, Request for Fee Waiver - oraz:
  
  • kopia decyzji sądowej określająca osobę lub agencję sprawującą formalną opieke nad osobą niepełnoletnią;
  • aplikacja (linia nr 6) powinna wyszczególniać wszystkie opłaty, których aplikant nie jest w stanie ponieść;
  • krótkie wyjaśnienie dlaczego osoba niepełnoletnia nie posiada żadnego dochodu (nie pracuje, chodzi do szkoły, itd.);
  • kopia rozliczenia podatkowego lub informacja o dochodach rodzica, jeżeli osoba niepełnoletnia przebywa pod opieką jednego z nich (jeżeli opieke sprawuje instytucja, osoba niespokrewniona albo rodzina zastępcza, dokumentacja o dochodach nie jest wymagana).

Podsumowanie

Status w kategorii "Special Immigrant Juvenile" jest bardzo trudny do uzyskania pomimo spełnienia wszystkich wymagań, łącznie z sądowym przekazaniem nieletnich pod opiekę instytucji albo rodzin zastępczych i nierzadko kończy się deportacją. Urzędnicy rozpatrujący podania często kwestionują ustalenia sądu i wydają decyzje odmowne podważając zdanie sądu w kwestii co jest, a co nie jest "w najlepszym interesie dziecka". Spełnienie wszystkich wymagań, łącznie z sądem dla nieletnich, nie gwarantuje otrzymania statusu. Złożenie podania może się okazać niebezpieczne.

Cała kategoria EB4 (Specjalni Imigranci) w ramach Sponsorstwa Pracowniczego, otrzymuje rocznie 7.1% wszystkich wiz w tej grupie, czyli prawie 10,000. W zależności od ilości wiz przyznanych niektórym lekarzom, byłym pracownikom obszaru Kanału Panamskiego i innym, Niepełnoletni mogą dostać nawet parę tysięcy wiz rocznie. Tymczasem, w 2005 roku Urząd Imigracyjny zatwierdził tylko 660 podań, podając jednocześnie, że rocznie zatrzymywanych jest i przeważnie deportowanych, nawet do 8 tysięcy dzieci i osób nieletnich. Nie wiadomo ile tysięcy dzieci przedostaje się do USA nie dając się złapać, ale ostrożne oceny wspominają, że co najmniej milion, a może nawet dwa miliony osób niepełnoletnich znajduje się aktualnie w USA bez ważnego statusu pobytowego. Większośc mogłaby sie teoretycznie kwalifikować do statusu w ramach Special Juvenile (nie byli karani, często są w stanie się utrzymać bez działalności nielegalnej, itd.), ale albo o programie nie wiedzą, albo wolą pozostawać w imigracyjnym "podziemiu".

Wydaje się, że praktyka Urzędu Imigracyjnego uniemożliwia pełne wykorzystanie potencjału dobrze zaprojektowanej ustawy, mającej na celu pomoc grupie szczególnie dotkniętej przez los: dzieciom po przejściach, porzuconym, niejednokrotnie bitym i maltretowanym, przemycanym przez granice, albo osieroconym. Niestety, większość z nich nie ufa już nikomu, a tym bardziej agencjom i urzędom państwowym, czemu sprzyja nieoficjalna tendencja do odrzucania podań o status "Special Juvenile".

Uwaga: stały rezydent to osoba, która na stałe mieszka w USA. Częste wyjazdy, dlugie pobyty poza USA (zwłaszcza w kraju pochodzenia) mogą sugerować, że utrzymujesz stałe miejsce zamieszkania zagranicą, czyli że nie potrzebujesz stałego pobytu. Jeśli przyjeżdżasz tylko czasem (żeby utrzymać zieloną kartę), przebywasz w Ameryce tylko kilka miesięcy w roku i regularnie wyjeżdżasz na dłuższe okresy, możesz stracić status stałego rezydenta. Osobom, które przyjeżdżają do USA tylko okazjonalnie, w interesach lub w odwiedziny do krewnych (w tym np. do męża lub żony) nie przysługuje stały pobyt. Takie osoby powinny się starać o wizy nieimigracujne (tymczasowe).