Symbolem nagrody nadawanej przez Akademię Filmową jest statuetka Oscara. Przedstawia ona stylizowaną w modnej w latach 20-tych manierze Art Deco, figurę muskularnego mężczyzny stojącego na rolce taśmy filmowej i trzymającego w dłoniach miecz. Rolka ma pięć otworów symbolizujących pięć dziedzin twórczości filmowej i ich przedstawicieli: aktorów, scenarzystów, reżyserów, producentów i techników. Nie wiadomo co symbolizował miecz. Początkowo wykonywana była z brązu, w czasie wojny z gipsu, a obecnie ze stopu zwanego britannium. Wszystkie gipsowe Oscary wręczone w czasie wojny zostały później wymienione na prawdziwe, pozłacane. Stateutka jest pokrywana warstwą miedzi dla lepszego przewodnictwa prądu w procesie elekreolizy, potem warstwą niklu i srebra, a na koniec warstwą 24 karatowego złota. Statuetka ma 13 i pół cala wysokości (34.29 cm) i waży 8.5 funta (3.8 kg). Po dokładnym wypolerowaniu, montowana jest podstawa z czarnego metalu, a później plakietka z nazwiskiem osoby nagrodzonej. Całość pokrywa warstwa specjalnego lakieru chroniącego ją przed wpływem czynników atmosferycznych. Od 1982 roku statuetki wytwarzała firma R.S. Owens & Co. w Chicago. Niestety, firma straciła kontrakt na rzecz firmy Polich Tallix Fine Art Foundry w Nowym Jorku, która będzie ją znów wyrabiać z solidnego brązu złoconego 24-karatowym złotem, tak jak w 1928 roku.
Statuetki w wytwórni R.S. Owens & Co.
Nagrody filmowe są przyznawane przez Amerykańską Akademię Filmową, która powstała w maju 1927 roku, zaraz na początku ery filmów dźwiękowych. Jest to honorowa organizacja zrzeszająca dziś blisko 6,000 osób zasłużonych dla filmu, aktorów, scenarzystów, reżyserów, scenografów, kompozytorów i producentów. Aby zostać czlonkiem akademi trzeba położyć szczególne zasługi dla filmu i przemysłu filmowego. Kandydat musi być również polecony przez dwóch członków Akademi i być zaakceptowany przez zarząd. Nominacje do nagród zgłasza się w połowie lutego, są one tajne i jest ich pięć w każdej z 24 kategorii.
Pierwsza ceremonia rozdania Oscarów zorganizowana przez nowopowstałą Motion Picture Academy of Arts and Sciences odbyła się w 1929 roku. Nagrody przyznano aktorom w 13 kategoriach i rozdano podczas bankietu zorganizowanego w hotelu Roosevelt w Hollywood. Współzałożycielami Akademii byli Mary Pickford i Douglas Fairbanks, a Fairbanks został wybrany jej pierwszym prezesem. Pierwszą statuetkę Oscara otrzymał aktor Emil Jannings za role w filmach “The Last Command” i “ The Way of All Flesh”. Jedyną kobietą w gronie nagrodzonych, była aktorka Janet Gaynor. Ceremonii tej nie towarzyszyły takie emocje jak obecnie. Zwycięzcy byli znani przed rozdaniem nagród, ponieważ wyniki podawano wcześniej do prasy. Aby ceremonię uczynić bardziej emocjonującą, zmieniono zasady ogłaszania zwycięzców i wprowadzono system zalakowanych kopert z wynikami głosowania, które otwierano dopiero podczas bankietu. Podczas pierwszej ceremoni starano się uniknąć rozgłosu lecz duże zainteresowanie mediów sprawiło, że następna ceremonia była transmitowana na żywo przez radio. Przez następne 15 lat rozdania nagród odbywały się podczas bankietów, aż do roku 1942, kiedy Stany Zjednoczone przystąpiły do wojny i organizowanie bankietów stało się niestosowne.
Ceremonie odbywały się odtąd w salach kinowych lub w teatrach. W 1945 roku ceremonia rozdania Oscarów odbyła sie po traz pierwszy w budynku Chinese Theater, wybudowanym przez znanego artystę estradowego, Sig Grauman'a i po raz pierwszy była transmitowana przez radio za ocean dla żołnierzy amerykańskich stacjonujących w Europie. W czasie wojny stauetki Oscara wykonywano z gipsu z braku metalu z powodu restrykcji na wszelkie materiały potrzebne dla przemysłu zbrojenioego. Po wojnie wszystkie statuetki zostały wymienione na metalowe. 19 marca 1953 roku ceremonia prowadzona przez popularnego aktora Bob'a Hope, którego imieniem nazwano port lotniczy w Burbank/North Hollywood, była pierwszą transmitowaną przez stację telewizyjną NBC.
- najstarszym aktorem, który zdobył statuetkę Oscara, był Groucho Marx; otrzymał ją w roku 1981, w wieku 83 lat
- najmłodszą osobą, która zdobyła Oscara była Shirley Temple; otrzymała go w 1934 roku mając zaledwie 6 lat
- wśród kobiet najwięcej nominacji do nagrody otrzymała Katherine Hepburn - 12, zdobyła 4 Oscary
- najwięcej nominacji uzyskał Walt Disney - 64, zdobył 12 nagród Oscara
- najkrótsza ceremonia rozdania nagród trwała 15 minut i odbyła się w 1929 roku, a najdłuższa 4 godziny i 16 minut w 2001 roku
- najwięcej Osarów, po 11, otrzymały dwa filmy: Ben Hur (1959) i Titanic (1997)
Aktorzy, którzy najdłużej czekali na Oscara:
- John Wayne - wystąpił w 138 filmach zanim otrzymał nagrodę
- Peter Fonda - od pierwszej nominacji do Oscara czekał 41 lat na otrzymanie statuetki
Egiptian Theater, 1922 r. Zdjęcie: Wikipedia
Tradycję wielkich premier filmowych w Hollywood zapoczątkował wspomniany wcześniej znany prezenter estradowy Sig Grauman, w Egipskim Kinie. Kino zostało zbudowane w 1922 roku i w tym samym roku odbyła się premiera pierwszego filmu pt. “Robin Hood” z Douglasem Fairbanks'em w roli głównej. Architektura budynku insirowana była odkrytym w Egipcie w tym samym roku grobowcem egipskiego faraona Tutankhamona. 19 maja 1927 roku Sig Grauman otworzył drugie kino, Chinese Theater, zbudowane w stylu chińskiej pagody, które stało się jedną z największych atrakcji turystycznych Los Angeles. Wewnątrz budynku znajdują się dzieła sztuki sprowadzone specjalnie z Chin. Sig Grauman był jedynie współwłaścicielem kina, pozostałymi właścicielami byli Howard Schenck, Mary Pickford i Douglas Fairbanks. Grauman sprzedał swoje udziały firmie Fox West Coast Theaters w 1929 roku i został jego dyrektorem naczelnym aż do swojej śmierci w 1950 roku. Obecnie właścicielami Chinese Theater są wytwórnie filmowe Paramount Pictures i Warner Brothers.
Chinese Theater nocą. Zdjęcie: Gustavo Gerdel, Wikimedia Commons.
Pierwszą premierą w Chinese Theatre był pokaz filmu “King of Kings”, na który przybyli najsławniejsi i najwybitniejsi aktorzy tamtych czasów. Przez lata kino było miejscem, gdzie odbywały się najbardziej prestiżowe premiery filmowe i tradycja ta jest kontynuowana do dzisiejszego dnia. Największe zainteresowanie turystów wzbudza betonowy plac przed kinem, w którym znajdują się odciski dłoni i stóp najwybitniejszych aktorów i aktorek amerykańskich. Tradycja ta powstała zaraz po wybudowaniu kina, kiedy odwiedzająca go aktorka Norma Talmadge przypadkowo stanęła na betonowej, mokrej części chodnika. Na placu przezd teatrem znajduje się obecnie ponad 200 odcisków dłoni i stóp najwybitniejszych aktorów. Rocznie miejsce to odwiedza ponad 4 miliony turystów.
Odciski stoóp i dłoni i autografy gwiazd Hollywood przed Chinese Theater. Zdjęcie: Ken Lund.
Przez wiele lat laureaci otrzymywali statuetki bez nazwisk ponieważ zwycięzców ogłaszano dopiero podczas gali wręczania Oscarów i musieli je zwracać na kilka dni, tak aby Akademia mogła zamówić plakietki z nazwiskami i technicy mogli je zainstalować. W 2010 roku firma R.S. Owens & Co. po raz pierwszy przygotowywała plakietki z nazwiskami wszystkich nominowanych osób (197 sztuk) i zwyczaj został przyjęty z wielkim entuzjazmem. Plakietki są teraz instalowane na miejscu podczas balu tuż po ceremonii rozdania a niezużyte wracają do wytwórni, gdzie są utylizowane. Każda statuetka jest numerowana, a właściciel nie może jej sprzedać. Od 1950 roku przyznanie statuetki Oscara jest zabezpieczone prawnym zastrzeżeniem, że ani osoba nagrodzona ani jej spadkobiercy lub inne osoby, które weszły w posiadanie statuetki drogą legalną, nie mogą jej sprzedać bez wiedzy Akademii, która ma prawo pierwokupu każdej z nich za sumę jednego dolara. Rodzina Orsona Welles'a w 2011 roku po sądowej batalii, w ktorej potwierdzono, że nie podpisał on żadnej zgody na zwrot statuetki Akademii, sprzedała jego Oscara za scenariusz do filmu Obywatel Cane (Citizen Cane) z 1941 roku. Oskara Welles'a sprzedano na aukcji za 861 tysięcy 542 dolary.
Nie udało się wyjaśnić do końca pochodzenia nazwy Oscar. Jedna z najbardziej popularnych teorii głosi, że bibliotekarka Margaret Herrick, pracująca w Akademi Filmowej nadała statuetce nazwę Oscar, bo przypominała jej postać wujka, który tak właśnie miał na imię.
Emilio "El Indio" Fernandez
Ale Oscar nie jest postacią fantastyczną, wytworem wyobraźni rzeźbiarza, lecz przedstawia stylizowaną, nagą postać słynnego już w tamtych czasach meksykańskiego aktora i reżysera Emilio Fernándeza. Jego życie i kariera z powodzeniem mogłyby posłużyć za scenariusz do fascynującego filmu.
Fernández (Emilio Fernández Romo) urodził się w Sabinas w stanie Coahuila w Meksyku 26 marca 1904 roku. Był synem białego generała w armii rewolucyjnej i Indianki z plemienia Kickapoo, skąd wziął się jego późniejszy pseudonim "El Indio" - "Indianin". Swoje indiańskie korzenie kultywował do śmierci grając wiele postaci meksykańskich metysów. Jako nastolatek zaciągnął się do oddziału rewolucyjnego w jednej z kilkunastu zwalczających się nawzajem frakcji rewolucji (1910 -1920), która szybko osiągnęła rozmiary prawdziwej wojny domowej, tragedii, w której zginęło ca najmniej milion Meksykanów. W 1923 roku opowiedział się po stronie popieranego przez Amerykanów generała Adolfo de la Huerta, który wcześniej, jeszcze w czasie rewolucji, doprowadził do zgładzeniu rewolucyjnego prezydenta Madero i sam zajął jego miejsce okazując się jednym z najkrwawszych tyranów Meksyku. Co najmniej pięć wielkich frakcji rewolucyjnych walczyło przeciwko reżimowi Huerty, w tym słynny Pancho Villa, zamordowany potem na zlecienie prezydenta Obregón'a, Emiliano Zapata i inni. Po przejęciu władzy przez Álvaro Obregón'a, Huerta zorganizował zbrojną rewoltę przeciwko jego rządowi, która zakończyła się fiaskiem, a de la Huerta musiał uciekać z kraju. Osiedlił się w Los Angeles gdzie żył z udzielania lekcji muzyki. Wszyscy uczestnicy rewolty powyżej stopnia majora zostali straceni. Fernandez miał szczęście, trafił tylko do więzienia na 20 lat bo nie był oficerem.
Fernández uciekł z więzienia i zamieszkał w Chicago, póżniej w Los Angeles, gdzie imał się wszelkich możliwych zajęć. Pracował też jako murarz przy budowie studia w Hollywood, gdzie został zatrudniony jako dubler wielkiego Douglas'a Fairbanks'a. W Hollywood Fernandez poznał słynną aktorkę meksykańskiego pochodzenia Dolores del Rio, żonę ówczesnego dyrektora artystycznego studia Metro-Goldwyn-Mayer, Cedric'a Gibbons'a. Del Rio przedstawiła Fernandeza mężowi, który w tym czasie pracował nad projektem nagrody. Fernandez zgodził się zapozować do serii rysunków Gibbons'a, na podstawie których rzeźbiarz George Stanley wykonał rzeźbę i statuetkę używaną do dziś.
Emilio Fernández wrócił do Meksyku w 1933 roku dzięki amnestii jako znany już aktor z dużą praktyką. Niespokojna dusza, atrtysta, porywczy i niespokojny w latach 50-tych podjął naukę w meksykańskiej akademii wojskowej i uzyskał stopień pułkownika. Zagrał w dziesiątkach filmów po obu stronach granicy, jego twarz znają wszyscy. Grał meksykańskich generałów, 'bandidos" i buntowników. Wyreżyserował ponad 40 filmów, w tm słynny "Maria Candelaria" (Xochimilco), nagrodzony główną nagrodą (Złotą Palmą) na festiwalu filmowym w Cannes w 1943 roku, i jest uważany za ojca meksykańskiej kinematografii. Pod koniec życia stał się samotnikiem nie przyjmując do wiadomości końca własnej kariery. Żył ze sprzedaży owoców i jarzyn ze swojego ogrodu w Mexico City. Mieszkał do końca w starej dzielnicy miasta Coyoacán (Nahuatl: Coyohuacán). Wikipedia podaje (Notable natives and residents), że jednym ze znanych mieszkańców tej dzielnicy jest Wojciech Cejrowski. Fernandez zmarł w swoim domu 6 sierpnia 1986 roku.
