Tymczasowy status ochronny

TPS (Temporary Protected Status) pozwala na pozostanie i przebywanie w USA przez określony czas osobom z krajów desygnowanych przez sekretarza Departamentu Bezpieczeństwa Narodowego (DHS). W niektórych wypadkach również osobom z pewnych obszarów niektórych krajów (podczas wojny w Serbii takim obszarem było Kosowo, wtedy jeszcze część Republiki Serbskiej). Na listę krajów TPS może zostać wpisany kraj, w którym bieżące warunki uniemożliwiają bezpieczny powrót jego obywateli. Na listę może też zostać wpisany kraj, który z jakichś powodów nie jest w danym momencie w stanie przyjąć i obsłużyć własnych obywateli wracającycyh z zagranicy.

Stan wyjątkowy w Paryżu Zdjęcie: Sylvain Szewczyk

Powody wpisania na listę krajów TPS

• Wojna z innym krajem, wojna domowa, rewolucja;
• Upadek rządu, zmiana systemu politycznego;
• Naturalna katastrofa: powódź, tsunami, wybuch wulkanu, pożary na wielką skalę, epidemia, katastrofalna susza, itd.;
• Wszelkie zdarzenia o charakterze katastrofy powodujące chaos uniemożliwiający sprawne działanie struktur państwowych.

Kto może uzyskać tymczasowy status ochronny

Decyzja o przyznaniu tymczasowego statusu ochronnego nie jest łatwa i wymaga szczegółowej dokumentacji. O status mogą się przecież ubiegać nie tylko ofiary np. wojny domowej w jakimś kraju, ale również jej sprawcy lub agenci podszywający się pod ofiary. Z falami uchodźców z każdego kraju objętego chaosem wojennym lub rewolucyjnym, prawie zawsze do innych krajów przedostają się również różnego rodzaju agenci, prowodyrzy nieudanych puczów, członkowie elitarnych jednostek bojowych i tajnych policji, czy zwykli kryminaliści i bandyci, korzystający niejednokrotnie z przywilejów przyznawanych uchodźcom. Tymczasowy status ochronny przysługuje jednak OFIAROM zamętu w jakimś kraju, a nie jego sprawcom (w przypadku wojen czy rewolucji) i zadaniem Urzędu Imigracyjnego jest upewnienie się, że status jest przyznawany właściwym osobom. Za kwalifikującą sie do statusu mioże więc zostać uznana osoba, która:

• Jest obywatelem kraju znajdującego się na aktualnej liście krajów TPS, lub jest bezpaństwowcem, którego ostatnim miejscem zamieszkania przed przyjazdem do USA był taki kraj;
• Złożyła podanie w okresie rejestracji (ważnej desygnacji na listę krajów TPS);
• Przebywa fizycznie w USA od momentu ostatniego wprowadzenia kraju pochodzenia na listę krajów TPS (kraje mogą być wprowadzene na listę i zdejmowane z niej wielokrotnie, lub ich obecnośc na liście może być przedłużana w zależności od rozwoju sytuacji);
• Mieszka w USA od momentu pierwszego wprowadzenia kraju pochodzenia na listę krajów TPS (prawo zezwala na krótkie wyjazdy z USA).

Kto nie może uzyskać tymczasowego statusu ochronnego

• Osoba skazana za poważne przestępstwo (felony) lub dwa wykroczenia (misdemeanors) popełnione na terenie Stanów Zjednoczonych;
• Osoba, która nie kwalifikowałaby się do uzyskania stałego pobytu (inadmissible as an immigrant), równiez z powodów związanych z bezpieczeństwem kraju oraz z przestępstwami dla których nie można uzyskać uchylenia (waiver of inadmissibility);
• Osoba, do której stosują się standardowe przepisy zabraniające przyznanie azylu (udział w przesladowaniu innych ludzi, działalność terorystyczna);
• Osoba składająca podanie za późno i nuiezgodnie z ustawowym terminem składania podań TPS;
• Osoba, która nie może udokumentować fizycznego przebywania i zamieszkania w USA przez wymagany okres.

Wymagania

Aplikant składający podanie o Tymczasowy status ochronny musi udowodnić, że:

• Jest obywatelem kraju wpisanym na listę TPS, lub jego stałym mieszkańcem;
• Przebywa fizycznie w USA od momentu ostatniego wpisania jego kraju na listę TPS;
• Mieszka w USA nieprzerwanie od momentu pierwszego umieszczenia jego kraju na liście TPS;

Proces

Tymczasowy status ochronny jest przyznawany na taki sam okres, na jaki Sekretarz DHS umieścił dany kraj na liście TPS (aktualnie krajów TPS jest 8). Dla przykładu: Honduras jest na liście od 30 grudnia 1998 roku i jego status został przedłużony do 5 lipca 2013. Oderwany od Sudanu Półudniowy Sudan, został wpisany na listę TPS w październiku 2011. Jego obecność na tej liście została przedłużona do 2 pażdziernika 2014. Jeżeli sytuacja w krajach TPS nie zmieni się na lepsze, ich status zostanie znowu przedłużony. Osoby na TPS muszą go przedłużać tyle razy ile razy przedłużany jest status ich kraju i w odpowiednim terminie od momentu przedłużenia tego statusu.

Status ochronny sam w sobie nie uprawnia do niczego więcej poza przedłużeniem pobytu w USA (i otrzymania tymczasowego zezwolenia na pracę). Z TPS nie można się bezpośrednio starać o stały pobyt, tak jak np. z wizy T1 czy U1, ale TPS nie przeszkadza w ubieganiu o stały pobyt na każdej innej podstawie i pozwala na zmianę statusu na każdy inny jeżeli aplikant nie jest "inadmissible" - czyli jeżeli kwalifikuje sie do jakiejś wizy albo do statusu stałego rezydenta. Ubiegając się o TPS można na przykład jednocześnie składać podanie o azyl i odmowa przyznania azylu sama w sobie nie będzie miała wpływu na decyzję w sprawie podania o TPS (chociaż powód odmowy przyznania azylu może spowodować również odmowę przyznania TPS).

Proces rejestracji (podanie o TPS nazywa się rejestracją a nie aplikacją o przyznanie statusu), polega na złożeniu aplikacji (formularz I-821, Application for Temporary Protected Status), razem z aplikacją o pozwolenie na pracę (formularz I-765, Application for Employment Authorization). Złożenie podania o pozwolenie na pracę jest obowiązkowe, nawet jeżeli aplikant nie potrzebuje pozwolenia. Aplikacja o status bez podania o zezwolenie na pracę zostanie zwrócona bez rozpatrzenia. Do aplikacji należy dołączyć wszystkie dokumenty dodatkowe. Osoby, do których stosują się przepisy uniemożliwiające zmianę statusu na stały (inadmissible) muszą razem z aplikacją złożyć podanie o uchylenie zastosoweania tych przepisów (formularz I-601, Application for Waiver of Grounds of Inadmissibility).

Po wstępnym rozpatrzeniu podania, Urząd Imigracyjny wysyłą list z instrukcjami o dalszych krokach. Podanie o TSP wymaga odadnia odcisków palców tak samo jak w procesie o stały pobyt - tzw. "biometrics" (przedlużenie lub zmiana statusu nieimigracyjnego w innych kategoria nie wymaga biometrics). Aplikant musi się zgłosić do oddziału USCIS w wyznaczonym terminie.

Urząd Imigracyjny w momencie podejmowania decyzji na ogół da aplikantowi jeszcze jedną szansę złożenia podania o uchylenie zastosowania przepisów uniemożliwiających zmianę statusu na stały (inadmissibility grounds, formularz I-601, Application for Waiver of Grounds of Inadmissibility), jeżeli podanie to nie było załączone do oryginalniej aplikacji.

Dokumentacja

• Formularz I-821, Application for Temporary Protected Status razem z aplikacją o pozwolenie na pracę;
• Formularz I-765, Application for Employment Authorization;
• Formularz I-601, Application for Waiver of Grounds of Inadmissibility - jeżeli istnieją podstawy do odmowy podania o zezwplenie na wjazd, albo przedłużenie lub statusu;
• Dokumentacja dotycząca obywatelstwa lub narodowości:
  • Kopia paszportu (wraz z kopią formularza I-94, Arrival/Departure Record potwierdzającym datę wjazdu do USA);
  • Kopia aktu urodzenia;
  • Kopia oficjalnego dokumentu tożsamości ze zdjęciem albo z odciskiem palca wydanego przez odpowiedni urząd kraju pochodzenia (karta identyfikacyjna, dowód osobisty, itd.);
    albo
  • Przekonywujący dowód lub wyjaśnienie dlaczego dokumentacja tego rodzaju nie może być przedstawiona (wojna, zagubienie dokumentów, brak dostępu do archiwów, itp.);
    albo
  • Dokumenty naturalizacyjne lub dotyczące nadania obywatelstwa, prawa pobytu, itd.;
  • Akt chrztu potwierdzający narodowość aplikanta albo rodziców;
  • Dokumemnty szkolne lub medyczne pomagające ustalić tożsamośś lub/i narodowość albo obywatelstwo;
  • Wydane wcześniej na podstawie przedstawionych oryginalnych dokumentów (np. przed zagubieniem) dokumenty amerykańskie (wizy, dokumenty imigracyjne, itd.);
  • Oświadczenia znajomych lub krewnych ptwierdzające obywatelstwo lub narodowość.
•  Dokumentacja dotycząca stałego zamieszkania i fizycznej obecności w USA:
  • Kopie czeków, zaświadczenia z pracy;
  • Kopie opłat za świadczenia, rachunki sklepowe, aktywność na kartach kredytowych, wpłaty/wypłaty z kont bankowych;
  • Dokumentacja szkolna: świadectwa, egzaminy, itp.;
  • Kopie dokumentów medycznych: wizyty lekarskie, pobyty w szpitalach, zabiegi, itd.;
  • Zaświadczenia od organizacji religijnych, kościołów, kongregacji.

• Opłaty.

Podsumowanie

Tymczasowy status ochronny jest przyznawany cudzoziemcom pochodzącym z krajów, w których podczas ich nieobecności doszło do wydarzeń uniemożliwiających ich bezpieczny powrót. Status jest przyznawany w następstwie wydarzeń prawie każdego rodzaju - od wojen domowych po susze i powodzie. Osobom przebywającym w takim momencie w USA i nie mogącym bezpiecznie wrócić do kraju, status zapewnia możliwość bezpiecznego przetrwania kryzysu. Umożliwia podjęcie legalnej pracy, pozwala na poruszanie się po Stanach Zjednoczonych i przyznaje wiele innych przywilejów. Uchylenie niektórych restrykcji uniemożliwiających wjazd lub przedłużenie pobytu (inadmissibility grounds waiver) wydaje się również łatwiejsze do uzyskania jeżeli prośba o to jest załaczona do aplikacji o TPS niż o jakikolwiek inny status - poza jedynie podaniem o Parol humanitarny.