Pierwszą osadę w rejonie dzisiejszego Houston - Harrisburg - założył w 1826 r. Amerykanin John Harris kiedy Texas był jeszcze jednym ze stanów Republiki Meksykańskiej. Kiedy 10 lat później w Texasie trwała rewolucja, Harrisburg został kompletnie zniszczony przez armię meksykańską dowodzoną przez samego dyktatora Santa Annę, ale zaledwie tydzień później generał Sam Houston pokonał Meksykanów w słynnej bitwie pod San Jacinto, zapewniając Texańczykom zwycięstwo a meksykańskiej provincji Tejas - niepodległość.
Main Street. Najstarsza znana fotografia centrum Houston. 1856. Zdjęcie: Archiwum
Jeszcze tego samego roku dwaj bracia, Augustus Chapman Allen i John Kirby Allen z Nowego Yorku, zakupili 6,642 akry ziemi w cenie 1 dolara i 40 centów za akr w pobliżu spalonego Harrisburga nad Buffalo Bayou i założyli tam nową osadę. Idąc za radą żony Augustus'a, Chaerlotte, nazwali ją Houston, na cześć zwycięzcy spod San Jacinto i pierwszego prezydenta Republiki Texasu, co potwierdza ich smykałkę do biznesu. Udało im się też przekonać pierwszy Kongres nowego państwa aby przeprowadził się do Houston, co nie było specjalnie trudne zważywszy, że John Kirby Allen był wtedy członkiem Izby Reprezentantów Republiki Texaskiej. Kongres został faktycznie przeniesiony do Houston w kwietniu 1837 roku. Data transakcji zakupi ziemi przez braci Allen - 30 sierpnia 1836 r. - jest unawana za oficjalną datę założenia miasta Houston. Nowi właściciele terenu nad Buffalo Bayou ściągnęli do współpracy cenionego wydawcę, kartografa i mierniczego, Gail Borden'a (wsławionego między innymi wynalezieniem sposobu konserwacji mleka przez kondensację - mleka skondensowanego), który nakreślił szczegółowy plan miasta, z głównymi ulicami o szerokości 80 stóp i z główną arterią nazwaną Texas Avenue,szeroką na 100 stóp.
Plan Houston sporządzony przez Gail Borden'a w 1836 r. Zdjęcie: Archiwum
Siedziba władz centralnych Texasu została jednak przeniesiona do nowopowstałego Austin, wtedy znanego jeszcze jako Waterloo, zaledwie dwa lata później, gównie z powodu fatalnej sławy Houston jako miasta bezprawia, pojedynków i rozpusty. Jak by tego było mało, w 1837 roku na miasto spadła nagła epidemia żółtej febry, która zabiła ponad 10 procent populacji i jeszcze jedna w 1839, której śmiertelne żniwo było jeszcze większe. Kongresmani uznali w końcu, że malaryczny klimat otoczonego mokradłam Houston, w którym nie było nawet wystarczającej liczby przyzwoitych kwater dla urzędników Kongresu, nie może dłużej pełnić funkcji stolicy republiki. Houston, pomimo wysiłków władz, policji i samych obywateli, nie cieszyło się dobrą sławą jeszcze co najmniej przez następne 40 lat, aż do powrotu do Unii po wojnie secesyjnej i po Rekonstrukcji.
Wnętrze jednego z setek saloons, ca 1856 r. Zdjęcie: Archiwum
Bracia Allen przbyli do Galveston w 1833 roku, skąd wkrótce przenieśli się do małego miasteczka San Augustine we wschodnim Texasie. Dzięki kontaktom z grupą zamożnych inwestorów, uruchomili dochodowy biznes realnościowy i stali się inwestorami i spekulantami w handlu ziemią. Podczas rewolucji teksaskiej kupili i wyposażyli mały żaglowiec, którym dostarczali zaopatrzenie dla powstańców, między innymi z USA, nie wiadomo czy za cichym przyzwoleniem amerykańskich władz, co podważałoby współczesną wersję o niezaangażowaniu USA w teksaską rewolucję, czy zupełnhie samodzielnie i z własnej inicjatywy. Warto wspomnieć, że krążyły plotki jakoby bracia Allen trudnili się również korsarstwem i byli zaangażowani w jakieś inne ciemne interesy, ale nie wiadomo, czy to wszystko prawda. Możliwe, że były to zwykłe plotki i pomówienia, bracia przeszli przecież do historii jako ojcowie-założyciele czwartego największego miasta w USA. Nieco światła na rolę braci Allen może rzucać witryna internetowa poświęcona ostatecznej, zwycięskiej btwie pod San Jacinto "18 minut, które zmieniły swiat" która podaje całkiem otwarcie, że wielkie zwycięstwo Sam'a Houston'a otworzyło dziewięć terytoriów na Zachodzie i umożliwiło realizację idei "Manifest Destiny" (Sam Houston's great victory opened nine territories in the West, and made possible the notion of “Manifest Destiny” - Zobacz: Krótka Historia Californi), co mogłoby dziwić bo przecież wojna z Meksykiem, w wyniku której USA uzyskały Alta California wybuchła dopiero całe dziesięć lat później i po aneksji Texasu. Plany zasiedlenia i przejęcia terenów od oceanu do oceanu snuto jednak w USA przez acłe dziesięciolecia, Amerykanie proponowali nawet Meksykowi zakup najpierw Texasu a potem całej Górnej Kaliforni, można więc być pewnym, że tajne działania amerykańskich agentów na terenie zbuntowanej meksykańskiej prowincji były prowadzone przez cały czas przed i w czasie teksaskiej rewolucji. I oczywiście po niej, czego rezultatem mogło być przyjęcie przez texaski kongres aneksji swojej republiki do Unii, jak sądzi wielu historyków meksykańskich. Jak wiadomo, takie akcje są prowadzone w dziesiątkach miejsc na świecie do dziś.
Main Street, 1884. Zdjęcie: Zdjęcie: Archiwum
Bracia Allen zainwestowali w działki w Galveston, który stawał się szybko drugim po Nowym Orleanie, najważniejszym centrum eksportu bawełny i kluczowym portem Republiki Texasu. Allenowie przenieśli się tam w 1836 roku planująć rozszerzenie swojego bisnesu na inne rejony zatoki widząc tam wielkie tam wielkie możliwości. Leźące trochę na uboczu Houston rozwijało się początkowo bardzo powoli - ekonomiczną podstawą jego egzystencji było wtedy głównie spławianie bawełny. Houston nie mogło skutecznie konkurować z Galveston z jednej, prostej przyczyny: nie było portem.
Obaj bracia byli jednak przekonani co do słuszności wyboru miejsca na nowe miasto właśnie tu, gdzie szerokie rozlewisko White Oak Bayou i Buffalo Bayou umożliwiało według ich kalkulacji bezpieczne manewrowanie statkami transportowymi wpływającymi tak daleko wglab lądu. W styczniu 1837 roku wpłynął tam średniej wielkości parostatek Laura, ale nie przekonało to sceptyków co do przydatności płytkich rozleisk do normalnej nawigacji dużych, morskiech jednostek. Skuteczna promocja Houston jako przyszłwego centrum finansowego i handlowego republiki wymagała bardziej stanowczwej akcji. Wkrótce po wizycie w mieście Laury, do zbudowanego naprędce mola przybił duży, pełnomorski parowiec Constitution, wynajęty przez Allen'ów specjalnie na tą okazję. Statek długości ponad 150 stóp nie zdołał co prawda odwrócić się dziobem w stronę otwartego mrza i musiał płynąć na całej wstecz przez pełnych sześć mil, ale kapitan Auld zarobił swój tysiąc dolarów. a bracia Allen opulikowali oświadczenie, stwierdzającde, że udowodnili fakt przydatności rozlewisk do żeglugi. Wtedy kiedy niedaleko Houston pojawił się mały parowiec Laura, miasto liczyło zaledwie 12 mieszkańców. Kilka miesięcy później, po wizycie Constitution, mieszkało tam już ponad półtora tysiąca osób i stało co najmniej 100 budynków.
Po poszerzeniu i pogłębieniu Buffalo Bayou w 1869 r. i po pojawieniu się linii kolejowych, miasto zaczęło nabierać znaczenia jako transportowe centrum południowo-wschodniego Texasu. W 1882 r. zbudowano tu elektrownię - Houston i New York były pierwszymi amerykańskimi miastami, w których zaczęły działać elektrownie i zaraz potem elektryczne oświetlenie ulic, tramwaje i cała elektryczna infrastruktura miejska. Prawdziwe przyspieszenie gospodarcze i nagły rozrost miasta rozpoczął się od odkrycia w sąsiedztwie złóż ropy naftowej w 1901 r. Przemysł naftowy dał zatrudnienie tysiącom mieszkańców i stał się źródłem wielkich dochodów zarówno dla miasta, jak i dla inwestorów.
Downtown Houston ca. 1890. Zdjęcie: Archiwum
Jeszcze przed I Wojną Światową ukończona została budowa 50-milowego Houston Ship Channel co zamieniło miasto w ważny międzynarodowy port, który dziś zajmuje 2 miejsce w USA i 8 w świecie pod względem masy przechodzących tędy towarów. Połowę amerykańskiego zapotrzebowania na produkty petrochemiczne zaspokajają producenci z Houston. Houston nazywane jest “Energetyczną stolicą świata”, ale przemysł paliwowy i energetyczny nie jest jedynym źródłem dochodów. Szacuje się, że wartość firm produkcyjnych przekracza 54 miliardy dolarów zaś co trzecia osoba pracująca w Houston w jakiś sposób związana jest z biznesem międzynarodowym.
Downtown Houston ca. 1910. Zdjęcie: Archiwum
Wiele firm komputerowych ma tu swoje główne siedziby, m.in. znana w świecie Compaq Computer Corporation oraz ponad 400 innych firm. Prawie 47 tysięcy inżynierów i projektantów pracuje dla w branży elektronicznej . W Houston znajduje się centrum kontroli lotów kosmicznych - Lyndon B. Johnson Space Center - które odebrało pierwsze, historyczne słowa wypowiedziane z powierzchni Księżyca przez astronautę Neila Armstronga: "Houston, this is Tranquility Base. The Eagle has landed" (“Houston, tu Baza Spokoju. Orzeł wylądował”).
Travis Street i Texas Avenue, Houston, ca. 1910. Zdjęcie: Archiwum
