W skład EB4 (Czwartej preferencji pracowniczej), wchodzi kilkanaście podkategorii osób w bardzo różnych zawodach i klasyfikacjach. Pomimo, że jest to formalnie kategoria pracownicza, niektóre z podkategorii nie mają nic wspólnego z pracą. Niektóre są przyznawane z całkiem innych powodów (np. tłumacze z Iraku i Afganistanu, którym stały pobyt jest przyznawany nie dlatego, że znają język angielski i będą w USA pracować jako tłumacze, tylko dlatego, że obawiają się zemsty za współpracę z Amerykanami gdyby pozostali u siebie).
Zdjęcie: Tony Alter
Wszystkie kategorie z grupy EB4 to formalnie kategorie pracownicze - Employmet Based (EB) - bez względua na faktyczne powody ich stworzenia. Do kategorii EB4 - a więc pracowniczej - należy też podgrupa byłych (emerytowanych - a więc już nie pracujących) - pracowników rozgłośni radiowych, byłych pracowników NATO (NATO6), czy byłych pracowników porganizacji międzynarodowych i dyplomatów. Niektóre podkategorie mogłyby się raczej kwalifikować do azylu politycznego albo do parolu humanitarnego, zostały jednak zgrupowane w czwartej preferencji pracowniczej. Wydaje się, że czynnikiem kluczowym są względy humanitarne - albo polityczne - a nie zatrudnienie.
7.1% rocznej puli wizowej. Żadna z podkategorii EB4 nie wymaga Certyfikatu Zatrudnienia z Departamentu Pracy. W większości przypadków konieczna jest oferta pracy i sponsor, który składa aplikację dla specjalnego imigranta (formularz I-360, Petition for Amerasian, Widow(er) or Special Immigrant) bezpośrednio w Urzędzie Imigracyjnym, chociaż nie dotyczy to wszystkich podgrup. Niektóre osoby w kategorii EB4 mogą też sponsorować się same, bez oferty pracy (petycję składają wtedy samodzielnie i bez pracodawcy).
Kto może uzyskać status EB4
Pracownicy Międzynarodowego Biura Radiowo-Telewizyjnego:
- Pracownicy na dowolnym stanowisku zatrudnieni przez Międzynarodowe Biuro Radiowo-Telewizyjne (International Broadcasting Bureau), przez Radę Dyrektorów Biura lub przez organizację zrzeszoną;
- Żona lub mąż i dzieci pracownika Biura lub jednej z rozgłośni albo stacji telewizyjnych zarządzanych przez Radę.
Pracownicy organizacji religijnych:
- Duchowni: kapłani, księża, pastorzy, rabini*, mułłowie - osoby uprawnione i autoryzowane przez władze swojego kościoła (denominacji, wyznania) do prowadzenia działalności kapłana, udzielania sakrementów, prowadzenia nabożeństw i wykonywania funkcji religijnych normalnie wykonywanych przez kapłanów danej denominacji;
- Mnisi: zakonnicy i zakonnice, bracia lub siostry, osoby żyjące w klasztorach lub prowadzące pewne rodzaje prac misyjnych, również luźniejsze związki religijne o charakterze zakonnym ale wymagające trwałego poświęcenia i wyrzeczeń, albo przysięgi, święceń lub zaprzysiężeń
- Pracownicy: świeccy pracownicy kościoła, świątyni lub denominacji wykonujący posługi typowo religijne ale nie obowiązki kapłana, pomocnicy liturgiczni, katecheci, kantorzy w synagogach, cadykowie, świeccy pracownicy instytucji wyznaniowych, misjonarze, uczeni, tłumacze i komentatorzy, cywilni ewangeliści (preachers);
- Najbliższa rodzina (żona lub mąż i dzieci) pracownika organizacji wyznaniowej.
Uwaga: zgodnie z prawem rabinicznym wszystkich odłamów judaizmu, rabin nie jest kapłanem. Za prawdziwych kapłanów mogą być uważani tylko potomkowie (w linii męskiej) biblijnego Aarona, brata Mojżesza, czyli Aronnici. Rabin jest tylko uczonym w Piśmie (rebbe jest również tłumaczone na „nauczyciel”). Od czasu zburzenia drugiej Świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian, Żydzi nie mają czynnych kapłanów.
Byli pracownicy Obszaru Kanału Panamskiego:
- Byli pracownicy zatrudnieni w przeszłości przez rząd Stanów Zjednoczonych w obszarze Kanału Panamskiego;
- Byli pracownicy zatrudnieni w przeszłości przez Panama Canal Company przy budowie Kanału Panamskiego;
- Najbliższa rodzina (żona lub mąż i dzieci).
Byli pracownicy rządu USA:
- Byli lub aktualni pracownicy rządu USA pracujący za granicą;
- Pracownicy amerykańskiej misji w Hong Kongu;
- Najbliższa rodzina (żona lub mąż i dzieci poniżej 21 lat) pracownika.
Byli pracownicy amerykańskich sił zbrojnych:
- Osoby, które wstąpiły do sił zbrojnych USA za granicą;
- Osoby, które służyły w amerykańskich siłach zbrojnych;
- Najbliższa rodzina (żona lub mąż i dzieci poniżej 21 lat) wojskowego.
Emerytowani pracownicy organizacji międzynarodowych:
- Pracownicy, którzy spędzili w USA minimum 15 lat przed przejściem na emeryturę jako stali (etatowi) pracownicy organizacji międzynarodowych (na wizach nieimigracyjnych G lub N);
- Najbliższa rodzina (żona lub mąż i dzieci poziżej 21 lat) emerytowanego pracownika organizacji międzynarodowej;
- Wdowa lub wdowiec po emerytowanym pracowniku organizacji międzynarodowej;
Pracownicy na wizach NATO6:
- Niektórzy byli lub emerytowani cywilni pracownicy NATO, którzy wjechali do USA na wizach NATO6;
- Najbliższa rodzina: żona lub mąż oraz ich niezamężnie i nieżonate dzieci (bez wględu na wiek, a więc również dzieci powyżej 21 lat).
Uwaga: przepisy imigracyjne USA przyznając prawo do stałego pobyto osobom w dwóch powyższych podkategoriach (pracownikom organizacji międzynarodowych i pracownikom NATO), biorą pod uwagę fakt, że wieloletni pobyt w USA osoby pracującej dla międzynarodowej organizacji przyczynił się do utraty przez niego związków z własnym krajem pochodzenia. Osoby przebywające tak długo w USA często nie mają już powrotu do własnej ojczyzny, na pewno napotkają na poważne trudności w adaptacji do nowych warunków, nie mają bliskich przyjaciół, znajomych, a często nawet krewnych. Danie takim ludziom możliwości pozostania na stałe w USA wynika więc częściowo z powodów humanitarnych.
Niektórzy lekarze medycyny:
- Lekarze, którzy ukończyli studia medyczne w innym kraju i wjechali do USA przed 10 stycznia 1978 roku na wizie H albo J1, i którzy uzyskali prawo do wykonywania zawodu w USA i wykonują go do tej pory (do lat 80-tych pojęcie nielegalnego zatrudnienia było w USA nieznane).
Tłumacze i inni pracownicy w Iraku i Afganistanie:
- Tłumacze narodowości afgańskiej albo irackiej, którzy pracowali bezpośrednio dla amerykańskich sił zbrojnych przez okres co najmniej 12 miesięcy (500 wiz rocznie);
- Osoby narodowości irackiej zatrudnieni przez agencje rządowe USA w Iraku przez okres co najmniej 12 miesięcy (5 tysięcy wiz rocznie) i zagrożone odwetem (karą) ze strony przeciwników politycznych za współpracę z armią amerykańską.
Powracający stali rezydenci:
- Powracające do USA osoby na zielonych kartach (permanent residents), które z powodów niezależnych od siebie przebywały poza Stanami Zjednoczonymi przez okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Wymagania
Osoba ubiegająca się o wizę imigracyjną lub o legalizację pobytu w kategorii EB4 musi wykazać, że przysługuje jej ten status w jednej z podkategorii Special Immigrants.
Proces
Proces legalizacji lub zmiany pobytu na stały w USA (albo uzyskanie wizy imigracyjnej poza USA) składa się z trzech etapów:
- Petycja imigracyjna: Petycja (formularz I-360, Petition for Amerasian, Widow(er) or Special Immigrant) jest wymagana we wszystkich podkategoriach EB4. W niektórych przypadkach petycję składa przyszły pracodawca (jeśli wymagany), w niektórych petycję może złożyć sam aplikant. Zatwierdzenie petycji oznacza, że Urząd Imigracyjny (USCIS) uznał prawo cudzoziemca do starania się o stały pobyt.
- Wiza imigracyjna: większośc wiz imigracyjnych w kategoriach pracowniczych podlega kwotom imigracyjnym (ograniczeniom ilościowym) wyznaczanym przez Kongres dla poszczególnych kategorii i krajów (EB4 - Special Immigrants otrzymuje 7.1% ogólnej puli wizowej). W kategorii EB1 rzadko są opóźnienia w przyznawaniu wiz, na ogół są one bieżące (Biuletyn Wizowy). O fakcie zatwierdzenia petycji powiadamiany jest sponsor i Narodowe Centrum Wizowe (National Visa Center) w Plymouth, New Hampshire, które decyduje - na podstawie podanego adresu osoby sponsorowanej - czy może się ona starać o zmianę statusu w USA czy o wizę imigracyjną w ambasadzie. NVC powiadamia aplikanta listownie kiedy wizy w danej kategorii są bieżące (current). Razem z powiadomieniem aplikant otrzymuje wyczerpujące instrukcje w jaki sposób przygotować i gdzie przesłać wymaganą dokumentację. O tym czy wizy są bieżące można się też dowiedzieć samemu sprawdzając Biuletyn Wizowy (Visa Bulletin).
- Stały pobyt: Immigrant Visa Adjudication to trzeci etap, na którym cudzoziemiec składa podanie o zmianę statusu jeśli jest już w USA, albo o wydanie wizy imigracyjnej jeśli przebywa poza Stanami Zjednoczonymi. Interview w lokalnym Urzędzie Imigracyjnym albo w ambasadzie to dostatni etap sprawy (dla osób wjeżdżających do USA na wizie imigracyjnej, ostatnim etapem jest „admission” - czyli odprawa graniczna przeprowadzona przez urzędnika imigracyjnego.
Zmiana statusu (dla osób w USA)
Podanie o zmianę statusu to formularz I-485, Application to Register Permanent Residence or Adjust Status. Przed wydaniem decyzji Urząd Imigracyjny zażąda oddania odcisków palców, a FBI sprawdzi informacje kryminalne aplikanta. Razem z aplikacją o zmianę statusu musisz wysłać kopię zatwierdzonej petycji (formularz I-797 Notice of Action), wyniki badań lekarskich, zdjęcia i dokumentację dodatkową. Wraz z aplikacją można też wysłać podanie o zezwolenie na pracę (formularz I-756, Application for Employment Authorization) ponieważ osoba oczekująca na decyzję Urzędu Imigracyjmego ma prawo do pracy do momentu wydania tej decyzji, nawet jeśli w międzyczasie oryginalna wiza wjazdowa lub status już wygasł. Osoba w trakcie oczekiwania nie może opuszczać USA, ale może się ubiegać o zezwolenie na wyjazd w sytuacjach uzasadnionych i o pozwolenie na powrót (formularz I-131, Advance Parole). W niektórych przypadkach Urząd Imigracyjny może odstąpić od osobistego spotkania z aplikantem, ale „interview” jest przeważnie wymagane. Interview to ostatni etap zmiany statusu na stały i po zatwierdzeniu aplikanta zielona karta jest wysyłana pocztą.
Wiza imigracyjna (dla osób poza USA)
Proces konsularny jest w całości prowadzony przez Departament Stanu i nie wymaga udziału Urzędu Imigracyjnego po zatwierdzeniu petycji. Narodowe Centrum Wizowe powiadamia aplikanta listownie o wymaganych opłatach i dokumentach kiedy wizy w danej kategorii są bieżące. Ta sama agencja ustala też datę spotkania (interview) w ambasadzie. Wiza imigracyjna uprawnia do wjazdu do USA na statusie stałego rezydenta, a zielona karta jest wysyłana pocztą na podany wcześniej adres w USA.
Dokumentacja
Wymagane, potrzebne lub przydatne dokumenty są inne w zależności od podkategorii. Zależą też od tego czy jesteś sponsorowany przez ofertę pracy i masz pracodawcę, czy też kwalifikujesz się do podgrupy pozwalającej na uzyskanie stałego pobytu samodzielnie (sponsorujesz się sam). Decyzję o twoim stałym pobycie może też podjąć sąd dla nieletnich (dokumentacja zostanie wtedy dla ciebie przygotowana przez odpowiednie instytucje i agencje rządowe).
- List z prośbą o zakwalifikowanie do kategorii EB4 z wytłumaczeniem powodów, dla których jest to uzasadnione;
- Zaświadczenia z pracy w zawodzie zgodnym z ofertą pracy, licencje, zezwolenia, akredytacje, wszystko to co dokumentuje twój status, zawód, wykonywaną funkcje, itd.;
- Świadectwa szkolne, świadectwa ukończenia kursów zawodowych zgodnych z wymaganiami oferty pracy, itd.;
- Dyplomy ukończenia studiów, certyfikaty i potwierdzenia;
- Jeśli w USA: kopia Arrival/Departure Record, formularz I-94, kopia wizy i paszportu;
- Wszelka inna dokumentacja potrzebna do udowodnienia, że aplikant kwalifikuje się do jednej z podkategorii EB4.
Uwaga: Urząd Imigracyjny lub konsul mogą zawsze zażądać dodatkowej dokumentacji, podobnie jak w przypadku każdej innej wizy nieimigracyjnej czy imigracyjnej.
Podsumowanie
Kategoria EB4 pozwala na imigrację do USA z powodów innych niż tylko zatrudnienie. EB4 nie jest więc kategorią stricte pracowniczą, pozwala bowiem na imigrację lub legalizację pobytu emerytowanym (byłym) pracownikom organizacji międzynarodowym, byłym tłumaczom i byłym wojskowym i w uzasadnionych przypadkach umożliwia odzyskanie Zielonej Karty osobom, przebywających poza USA przez okres dłuższy niż 12 miesięcy (lub 24 z „Białym Paszportem”), które w związku z tym straciły stały pobyt.
Uwaga: stały rezydent to osoba, która na stałe mieszka w USA. Częste wyjazdy, dlugie pobyty poza USA (zwłaszcza w kraju pochodzenia) mogą sugerować, że utrzymujesz stałe miejsce zamieszkania za granicą, czyli że nie potrzebujesz stałego pobytu. Jeśli przyjeżdżasz tylko czasem (żeby utrzymać zieloną kartę), przebywasz w Ameryce tylko kilka miesięcy w roku i regularnie wyjeżdżasz na dłuższe okresy, możesz stracić status stałego rezydenta. Osobom, które przyjeżdżają do USA tylko okazjonalnie, w interesach lub w odwiedziny do krewnych (w tym np. do męża lub żony) nie przysługuje stały pobyt. Takie osoby powinny się starać o wizy nieimigracujne (tymczasowe).
